ویروس پاپیلومای انسانی (HPV) شایع‌ترین عفونت منتقل شده از راه جنسی در دنیاست. تقریباً بیشتر افراد در طول زندگی خود با این ویروس تماس پیدا می‌کنند. در اغلب موارد، بدن به‌طور طبیعی و خودبه‌خودی طی ۶ تا ۱۸ ماه موفق به پاک‌سازی ویروس می‌شود. اما در حدود ۱۰ درصد از افراد، عفونت پایدار می‌ماند. این پایداری اگر ناشی از انواع پرخطر (HR-HPV) باشد، می‌تواند به ضایعات پیش‌سرطانی و در نهایت سرطان دهانه رحم منجر شود. در سال‌های اخیر، پژوهش‌ها به بررسی ارتباط AHCC و درمان HPV پرداخته‌اند و نتایج اولیه نشان می‌دهد این ترکیب می‌تواند در تقویت سیستم ایمنی و کمک به پاک‌سازی ویروس نقش داشته باشد.
اینجاست که پای مکملی به نام AHCC به میان می‌آید؛ عصاره‌ای به‌دست‌آمده از مایسلیوم قارچ شیتاکه که سال‌ها در ژاپن و دیگر کشورها به عنوان یک تقویت‌کننده سیستم ایمنی مورد استفاده قرار گرفته است. پرسش کلیدی برای پژوهشگران این بوده که آیا AHCC می‌تواند به پاک‌سازی عفونت پایدار HPV کمک کند و از پیشرفت آن جلوگیری نماید؟
چرا AHCC و درمان HPV مهم است؟
در عفونت‌های پایدار HPV ، سیستم ایمنی بدن معمولاً در وضعیت «گیرکرده» باقی می‌ماند؛ یعنی به‌جای پاک‌سازی فعال، پاسخ‌های ضدویروسی کافی فعال نمی‌شوند. پژوهش‌ها نشان داده‌اند که در این وضعیت، سطح اینترفرون بتا (IFN-β) بالاتر از حد طبیعی می‌ماند و همین عامل مانع پاک‌سازی می‌شود. مطالعات پیش‌بالینی و انسانی نشان داده‌اند که AHCC می‌تواند:
- سطح IFN-β را کاهش دهد (به زیر ۲۰ تا ۲۵ pg/mL)
- سطح IFN-γ و تعداد سلول‌های T و NK را افزایش دهد.
در نتیجه، سیستم ایمنی فرصت پیدا می‌کند تا HPV را پاک کند. به بیان ساده، AHCC مانند «تنظیم‌کننده» عمل می‌کند و ترمز ایمنی IFN-β را آزاد کرده و گاز ایمنی IFN-γ و T-cell را فعال می‌کند.
شواهد انسانی AHCC و درمان HPV
کارآزمایی فاز ۲ – دانشگاه هیوستون
در یکی از مهم‌ترین مطالعات بالینی، ۵۰ زن بالای ۳۰ سال که بیش از دو سال با عفونت HR-HPV پایدار دست‌وپنجه نرم می‌کردند، وارد یک RCT شدند.
- طراحی مطالعه AHCC و درمان HPV :
- گروه مداخله: روزانه ۳ گرم AHCC ناشتا به مدت ۶ ماه، سپس ۶ ماه دارونما.
- گروه کنترل: به‌طور کامل ۱۲ ماه دارونما دریافت کردند.
- ارزیابی‌ها: هر ۳ ماه تست‌های HPV DNA/RNA همراه با بررسی مارکرهای ایمنی صورت گرفته است.
نتایج کلیدی AHCC و درمان HPV :
پاک‌سازی HPV : در گروه AHCC، ۶۳ درصد (۱۴ نفر از ۲۲ نفر) ویروس منفی شد. در گروه دارونما، تنها 10 درصد.
دوام پاسخ: از میان پاسخ‌دهندگان، 64 درصد حتی ۶ ماه پس از قطع مصرف همچنان منفی باقی ماندند.
کراس‌اور: زنانی که ابتدا دارونما دریافت کرده بودند و سپس AHCC مصرف کردند، حدود ۵۰٪ پاک‌سازی را تجربه کردند.
مارکر ایمنی: کاهش سطح IFN-β به زیر ۲۰ pg/mL مستقیماً با پاک‌سازی ویروس همبستگی داشت.
ایمنی: هیچ عارضه‌ی جدی گزارش نشد؛ تحمل‌پذیری کاملاً مشابه دارونما بود.
پایلوت‌های انسانی مطالعه سال 2019
- مصرف ۳ گرم در روز (۳–۶ ماه): پاک‌سازی در حدود ۶۷٪ بیماران.
- مصرف ۱ گرم در روز (~۷ ماه): پاک‌سازی در حدود ۴۴٪ بیماران.
شواهد در HPV کم‌خطر (زگیل تناسلی)
یک مطالعه گذشته‌نگر در سال ۲۰۲۵ روی ۱۳۳ بیمار که پس از درمان زگیل تناسلی با کوتریزاسیون تحت پیگیری قرار گرفتند، نشان داد مصرف روزانه ۳ گرم AHCC به مدت ۶ ماه تأثیر معناداری بر کاهش عود زگیل نداشت. بنابراین، برای HPV کم‌خطر شواهد همچنان ضعیف هستند و برای اثبات اثرگذاری AHCC به کارآزمایی‌های بالینی دقیق‌تر نیاز داریم.
برداشت عملی برای بیماران
کجا شواهد قوی‌تر است؟ در زنانی که بیش از ۲ سال HR-HPV پایدار دارند.
دوز مؤثر: روزانه ۳ گرم ناشتا (یک‌بار در روز) به مدت ۶ ماه.
پایش درمان: انجام تست HPV DNA/RNA هر ۳ ماه؛ در مراکز تخصصی می‌توان سطح IFN-β را هم بررسی کرد.
دوام پاسخ: در بخش زیادی از بیماران، پاک‌سازی حتی پس از قطع مصرف هم پایدار باقی مانده است.
دوزهای کمتر: ممکن است مؤثر باشند، اما معمولاً اثرشان ضعیف‌تر و کندتر از ۳ گرم روزانه است.
ایمنی و احتیاط AHCC و درمان HPV
- در مطالعات انسانی، AHCC ایمن بوده و عوارض آن عمدتاً خفیف و گوارشی گزارش شده است.
- در افرادی با حساسیت به قارچ‌ها بهتر است مصرف با دوز پایین شروع شود.
- در بیماران پیوندی یا تحت داروهای سرکوب ایمنی، مصرف باید حتماً با نظر پزشک انجام شود.
- AHCC جایگزین واکسیناسیون یا درمان‌های استاندارد ضایعات پیش‌سرطانی مانند LEEP یا کولپوسکوپی) نیست و تنها می‌تواند به‌عنوان مکمل در کنار مراقبت‌های پزشکی در نظر گرفته شود.
جمع‌بندی نهایی AHCC و درمان HPV
مطالعات انسانی نشان داده‌اند که مصرف AHCC ، ۳ گرم روزانه به مدت ۶ ماه می‌تواند در زنانی با عفونت HPV پرخطر پایدار، احتمال پاک‌سازی ویروس را به‌طور قابل‌توجهی افزایش دهد. این اثر با کاهش سطح IFN-β و تقویت پاسخ‌های ایمنی سلولی همراه بوده و در بسیاری از بیماران حتی پس از قطع مصرف نیز پایدار مانده است.
با وجود این نتایج امیدوارکننده، شواهد موجود هنوز محدودند و نیاز به کارآزمایی‌های بالینی بزرگ‌تر و چندمرکزی وجود دارد تا بتوان AHCC را به‌عنوان یک درمان استاندارد پذیرفت. تا آن زمان، AHCC می‌تواند به‌عنوان یک گزینه حمایتی مکمل در کنار مراقبت‌های پزشکی معمول و با هماهنگی پزشک، در نظر گرفته شود.
