زگیل تناسلی که از ویروس پاپیلومای انسانی (HPV) ناشی میشود، یکی از شایعترین عفونتهای مقاربتی در سراسر جهان است. آگاهی از روشهای انتقال این ویروس میتواند در پیشگیری و کنترل آن نقش موثری داشته باشد. در این مقاله به بررسی مسیرهای مختلف انتقال زگیل تناسلی پرداخته و بر اهمیت پیشگیری و تشخیص زودهنگام تأکید میشود.
زگیل تناسلی چگونه انتقال پیدا میکند؟
زگیل تناسلی عمدتاً از طریق تماس مستقیم با پوست یا غشاهای مخاطی آلوده، معمولاً در حین فعالیتهای جنسی، منتقل میشود. در ادامه به روشهای مختلف انتقال زگیل تناسلی پرداختهایم:
۱. انتقال از طریق رابطه جنسی:
- رابطه واژینال: تماس مستقیم در حین رابطه واژینال با فرد مبتلا به زگیل تناسلی یا ویروس پاپیلومای انسانی (HPV) میتواند منجر به انتقال ویروس شود.
- رابطه مقعدی: مانند رابطه واژینال، رابطه مقعدی با فرد آلوده نیز میتواند ویروس را منتقل کند.
- رابطه دهانی: تماس دهانی با فردی که زگیل تناسلی یا HPV در ناحیه تناسلی، مقعد یا دهان دارد، میتواند منجر به انتقال شود.
۲. انتقال از طریق تماس غیرجنسی:
- بوسیدن: اگر فردی زگیل در ناحیه لب یا دهان داشته باشد، بوسیدن عمیق میتواند در صورت وجود زخم یا آسیب پوستی، ویروس را منتقل کند.
- لمس ناحیه تناسلی آلوده و سپس لمس ناحیه خود: تماس با ناحیه تناسلی فرد مبتلا و سپس لمس اندام تناسلی خود بدون شستن دستها ممکن است ویروس را منتقل کند.
۳. انتقال در مردان و زنان:
- مردان: مردان از طریق تماس با شریک آلوده در هر نوع فعالیت جنسی که شامل تماس تناسلی باشد، در معرض خطر قرار دارند.
- زنان: زنان نیز از طریق تماس مستقیم با ویروس در هر نوع فعالیت جنسی با شریک آلوده ممکن است مبتلا شوند.
۴. انتقال به کودکان:
- انتقال به نوزادان: نوزادان ممکن است در حین زایمان از مادر آلوده، زگیل تناسلی دریافت کنند که میتواند منجر به بروز زگیل در ناحیه گلو یا اندام تناسلی نوزاد شود.
۵. انتقال غیرجنسی (نادر):
- سطوح آلوده: بهندرت، تماس با سطوح آلوده مانند تختهای معاینه پزشکی که بهدرستی ضدعفونی نشدهاند، ممکن است ویروس را منتقل کند.
- قلیان: استفاده مشترک از سری قلیان بدون تمیز کردن، در صورت وجود زگیلهای دهانی، به طور نظری میتواند ویروس را منتقل کند.
- لباس و حوله: استفاده مشترک از لباس یا حولهای که با زگیل تماس داشته، میتواند ویروس را منتقل کند.
- استخر شنا: هیچ مدرکی دال بر انتقال ویروس از طریق آب استخر وجود ندارد، اما سطوح مشترک اطراف استخر ممکن است به طور نظری خطرناک باشند.
- درمانهای لیزری: استفاده از تجهیزات غیر استریل در درمانهای پوستی ممکن است ویروس را منتقل کند.
- خالکوبی و پیرسینگ: استفاده از ابزار غیر استریل که با HPV آلوده شدهاند، میتواند باعث انتقال ویروس شود.
۶. عوامل خطر دیگر:
- سیستم ایمنی ضعیف: افرادی که سیستم ایمنی ضعیفی دارند، بیشتر در معرض ابتلا به HPV هستند و احتمال پاکسازی ویروس در آنها کمتر است.
- زخمها و بریدگیها: داشتن زخمهای باز یا آسیبهای پوستی میتواند خطر انتقال HPV را در صورت تماس با ویروس افزایش دهد.
آگاهی از این مسیرهای انتقال میتواند به پیشگیری از انتشار زگیل تناسلی و مدیریت بهتر عفونتهای HPV کمک کند.
عوامل موثر در انتقال زگیل تناسلی، واژن و مقعد
انتقال زگیل تناسلی که عمدتاً توسط برخی سویههای ویروس پاپیلومای انسانی (HPV) ایجاد میشود، تحت تأثیر چندین عامل قرار دارد:
نوع تماس جنسی: زگیل تناسلی بیشتر از طریق تماس مستقیم پوست با پوست در طول رابطه واژینال، مقعدی یا دهانی با فرد آلوده منتقل میشود.
وضعیت سیستم ایمنی: افراد با سیستم ایمنی ضعیف بیشتر در معرض ابتلا به HPV و عود مکرر زگیل تناسلی هستند.
دفعات فعالیت جنسی: داشتن روابط جنسی مکرر با چندین شریک بدون استفاده از روشهای محافظتی خطر انتقال HPV را افزایش میدهد.
سلامت پوست: وجود زخم، خراش یا آسیبهای دیگر در پوست میتواند ورود ویروس را تسهیل کند.
روشهایی که زگیل تناسلی منتقل نمیشود:
باوجود نگرانیهای زیادی که پیرامون انتقال زگیل تناسلی وجود دارد، ویروس پاپیلومای انسانی (HPV) که عامل ایجاد زگیل تناسلی است، تنها از طریق تماس مستقیم پوست به پوست منتقل میشود و راههای غیرمستقیم معمولاً نقشی در انتقال آن ندارند. در ادامه، برخی از راههایی که بهاشتباه تصور میشود ممکن است باعث انتقال این ویروس شوند را بررسی میکنیم:
صندلی توالت: هیچ شواهدی وجود ندارد که نشان دهد زگیل تناسلی از طریق تماس با صندلیهای توالت منتقل میشود. ویروس HPV به راحتی در خارج از بدن زنده نمیماند و به همین دلیل احتمال انتقال از این طریق بسیار کم است.
استخرهای شنا: آب کلردار استخرها محیط مناسبی برای بقای ویروس HPV نیست و بنابراین احتمال انتقال از طریق استخر بسیار پایین است.
تماسهای غیرجنسی مانند دست دادن یا در آغوش گرفتن: تماسهای عادی مانند دست دادن، بغلکردن یا لمس غیرجنسی به هیچ وجه باعث انتقال زگیل تناسلی نمیشود.
خون یا بزاق: زگیل تناسلی از طریق خون یا بزاق منتقل نمیشود. این ویروس به تماس مستقیم با پوست آلوده یا غشاهای مخاطی نیاز دارد تا منتقل شود.
وسایل مشترک مانند حوله یا لباس: اگرچه در تئوری ممکن است این ویروس روی برخی سطوح زنده بماند، اما احتمال انتقال از طریق وسایلی مانند حوله، لباس، یا ملحفه بسیار کم است و به ندرت گزارش شده است.
غذا و نوشیدنی: مصرف غذا و نوشیدنی مشترک با فرد مبتلا به زگیل تناسلی نمیتواند باعث انتقال HPV شود.
ویروس HPV معمولاً از طریق تماس مستقیم پوست با پوست در حین فعالیتهای جنسی منتقل میشود. بنابراین، پیشگیری از ابتلا بیشتر بر رفتارهای جنسی ایمن و واکسیناسیون تمرکز دارد، نه بر نگرانیهای غیرضروری از تماسهای غیرجنسی روزمره.
زگیلهای تناسلی معمولاً در کدام قسمتهای بدن یافت میشوند؟
زگیلهای تناسلی ممکن است بسته به روش انتقال در قسمتهای مختلف بدن ظاهر شوند:
آلت تناسلی و کیسه بیضه: زگیلها ممکن است روی بدنه، سر یا زیر پوست ختنهگاه آلت تناسلی و همچنین روی کیسه بیضه ظاهر شوند.
فرج و واژن: در زنان، زگیلها به طور معمول روی لبههای خارجی و داخلی فرج، نزدیک دهانه واژن و گاهی در داخل واژن ایجاد میشوند.
اطراف مقعد: زگیلها میتوانند در اطراف مقعد و داخل کانال مقعدی در مردان و زنان، بهویژه در افرادی که رابطه مقعدی دارند، ایجاد شوند.
ناحیه کشاله ران: زگیلها ممکن است در ناحیه کشاله ران، جایی که پوست تناسلی با ناحیه آلوده تماس پیدا میکند، ظاهر شوند.
دهان و گلو: در صورت انجام رابطه دهانی با فرد آلوده، زگیلها ممکن است در دهان و گلو ظاهر شوند، اگرچه این حالت کمتر شایع است.
آگاهی از این جنبهها میتواند در مدیریت و پیشگیری مؤثر از این عفونت مقاربتی شایع نقش کلیدی ایفا کند.
مدت زمان انتقال زگیل تناسلی
مدتزمانی که بین تماس با ویروس پاپیلومای انسانی (HPV) و بروز زگیلهای تناسلی سپری میشود، میتواند به طور قابلتوجهی متفاوت باشد. این دوره نهفتگی (زمان بین تماس اولیه با ویروس تا ظاهر شدن علائم) ممکن است از چند هفته تا چند ماه و حتی در برخی موارد، چند سال طول بکشد. این تنوع به عواملی مانند نوع سویه HPV و واکنش سیستم ایمنی فرد بستگی دارد. افراد ممکن است بدون بروز علائم حامل ویروس باشند، که این امر تعیین دقیق زمان انتقال را دشوار میکند.
پیشگیری از زگیل تناسلی
برای پیشگیری مؤثر از زگیل تناسلی، میتوان از استراتژیهای مختلفی استفاده کرد که به کاهش خطر ابتلا به ویروس HPV کمک میکند:
واکسیناسیون HPV: واکسن HPV یکی از مؤثرترین راهها برای پیشگیری از زگیل تناسلی است. این واکسن برای نوجوانان در سنین 11 تا 12 سال توصیه میشود، اما میتواند از سن 9 سالگی تا 45 سالگی نیز تزریق شود. این واکسن از رایجترین انواع HPV که باعث زگیل تناسلی و سرطان دهانه رحم میشوند، محافظت میکند.
استفاده از کاندوم: کاندوم میتواند خطر انتقال HPV را به میزان زیادی کاهش دهد، اما محافظت کاملی ارائه نمیدهد زیرا ویروس میتواند نواحی غیرپوسیده را نیز آلوده کند.
محدود کردن تعداد شرکای جنسی: کاهش تعداد شرکای جنسی خطر مواجهه با HPV را کاهش میدهد.
چکاپهای منظم سلامت جنسی: انجام غربالگریهای منظم و درمان زودهنگام هرگونه عفونت مقاربتی میتواند از گسترش HPV و دیگر عفونتها جلوگیری کند.
پرهیز از تماس جنسی با افراد آلوده: آگاهی از وضعیت سلامت جنسی خود و شریک جنسی و اجتناب از تماس جنسی در زمانی که زگیلها فعال هستند، میتواند خطر انتقال را کاهش دهد.
تقویت سیستم ایمنی: یک سیستم ایمنی قوی میتواند ویروس HPV را پیش از ایجاد زگیل سرکوب یا از بین ببرد. حفظ سلامتی عمومی از طریق تغذیه مناسب، ورزش منظم، و خواب کافی به عملکرد سیستم ایمنی کمک میکند.
پیروی از این اقدامات پیشگیرانه میتواند خطر ابتلا به زگیل تناسلی را کاهش داده و به کنترل شیوع HPV در جامعه کمک کند.
سوالات متداول انتقال زگیل تناسلی
آیا زگیل تناسلی از طریق رابطه جنسی قابلانتقال است؟
بله، زگیل تناسلی بیشتر از طریق تماس جنسی واژن، مقعدی یا دهانی با فردی که HPV دارد، منتقل میشود.
آیا امکان ابتلا به زگیل تناسلی از روی صندلی توالت وجود دارد؟
خیر، زگیل تناسلی از طریق صندلی توالت منتقل نمیشود. این ویروس برای انتقال نیاز به تماس مستقیم پوست به پوست دارد.
آیا زگیل تناسلی از طریق شیلنگ بیده قابلانتقال است؟
خیر، انتقال زگیل تناسلی از طریق شیلنگ بیده بسیار بعید است زیرا HPV نیاز به تماس مستقیم با پوست یا غشاهای مخاطی آلوده دارد.
آیا زگیل تناسلی از طریق لباسشویی مشترک قابلانتقال است؟
در حالی که از نظر تئوری ممکن است اگر لباس با زگیل تماس مستقیم داشته باشد، این روش انتقال بسیار نادر است. HPV مدت زیادی در خارج از بدن انسان زنده نمیماند.
آیا آزمایشی برای تشخیص زگیل تناسلی وجود دارد؟
بله، زگیل تناسلی بیشتر از طریق تماس جنسی واژن، مقعدی یا دهانی با فردی که HPV دارد، منتقل میشود.
آیا زگیل تناسلی حتی با استفاده از کاندوم قابلانتقال است؟
بله، در حالی که کاندومها به طور قابل توجهی خطر انتقال HPV را کاهش میدهند، اما تمام پوست اندام تناسلی را پوشش نمیدهند، بنابراین انتقال همچنان ممکن است رخ دهد.
آیا زگیل تناسلی فقط از طریق تماس جنسی منتقل میشود؟
در درجه اول، بله، اما آنها میتوانند از طریق راههای غیرجنسی که شامل تماس مستقیم پوست به پوست است نیز منتقل شوند، اگرچه کمتر رایج است.
آیا استفاده از کاندوم به طور کامل از انتقال زگیل تناسلی جلوگیری می کند؟
خیر، کاندومها به طور کامل از انتقال HPV جلوگیری نمیکنند، زیرا تمام پوست اندام تناسلی را پوشش نمیدهند، اما خطر را تا حد زیادی کاهش میدهند.
آیا HPV از طریق بوسیدن قابلانتقال است؟
انتقال HPV از طریق بوسیدن بعید است اما در صورت وجود زگیل فعال در داخل یا اطراف دهان امکان پذیر است.
آیا لمس سطوح آلوده مانند استخر یا حوله میتواند HPV را منتقل کند؟
انتقال HPV از سطوح آلوده مانند استخر یا حوله بسیار بعید است زیرا ویروس در خارج از بدن انسان به خوبی زنده نمیماند.
آیا HPV از مادر به نوزاد منتقل میشود؟
بله، HPV میتواند در طول زایمان از مادر به نوزاد منتقل شود، که ممکن است منجر به پاپیلوماتوز تنفسی مکرر با شروع جوانی شود، اگرچه این امر نادر است.
آیا زگیل تناسلی از طریق رابطه جنسی دهانی قابلانتقال است؟
بله، انجام رابطه جنسی دهانی با شریکی که زگیل تناسلی دارد میتواند منجر به انتقال شود.
آیا لمس ناحیه تناسلی آلوده و سپس لمس اندام تناسلی خود میتواند HPV را منتقل کند؟
بله، اگر یک ناحیه آلوده را لمس کنید و سپس دستگاه تناسلی خود را بدون شستن دست لمس کنید، میتوانید ویروس را منتقل کنید.
آیا HPV از طریق توالتهای عمومی قابلانتقال است؟
خیر، HPV از طریق نشستن روی صندلی توالت عمومی منتقل نمیشود.
آیا ویروس از طریق بریدگی یا زخم باز قابلانتقال است؟
بله، داشتن بریدگی یا زخم باز میتواند خطر انتقال HPV را در صورت تماس با پوست آلوده افزایش دهد.
آیا HPV از طریق فعالیت جنسی در آب، مانند استخر یا جکوزی قابلانتقال است؟
انتقال در آب بسیار بعید است. با این حال، تماس مستقیم پوست به پوست در چنین شرایطی همچنان میتواند انتقال HPV را تسهیل کند.